معماری منظر چیست

معماری منظر به ما کمک میکند تا با کیفیت بهتری از محیط پیرامون خود بهره ببریم. در واقع هدف اصلی در معماری منظر ساماندهی کردن محیط پیرامون است به طوری که بتوان با توجه به استانداردهای رفاهی و مسائل زیبایی شناسی با طور مطلوب‌تری از پیرامون استفاده کرد. 

ضرورت استفاده از معماری منظر

همه ما می‌دانیم که انسان به طور فطری میل به زیبایی دارد. به همین دلیل همواره در تلاش است تا شرایط زندگی خود  را  مطابق با تمایلات خود تغییر دهد. 

بدون شک معماری هنری ارزشمند است که راستای پاسخ دهی به این تمایل انسان شکل گرفته است و روز به روز رشد پیدا کرده است. 

در معماری منظر سعی بر این  است که ارتباطی مطلوب بین محیط زندگی و انسان به وجود آید. اگر نگاهی به گذشته معماری در کشورمان بیاندازید، متوجه می‌شوید که طراحی منظر از سال‌های دور مورد توجه افراد قرار داشته است. 

با کمک این سبک از معماری می‌توان به ساختمان، فضای سبز و به طور کلی محیط پیرامون شکل و شمایلی منحصر به فرد بخشید. 

اگر کمی در خصوص باغ سازی در گذشته ایران تحقیق کنید، رد پای ملموس معماری منظر را احساس خواهید کرد. البته کماکان در تمامی این سال‌ها رد پای معماری منظر در کشور به جا مانده است و سعی بر این است که کیفیت آن با به کارگیری  سیاست‌های بهینه ارتقا پیدا کند. 

آشنایی بیشتر با معماری منظر

در یک تعریف کلی می‌توان معماری منظر را تلفیقی از مهندسی شهرسازی و  مهندسی معماری دانست که با کمک آن، فضاسازی‌های دقیق و هدفمند در محیط‌های مختلف اجرا می‌شود. 

جالب است بدانید که معماری منظر در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف  مفاهیم متنوعی دارد. اما اگر با نگاهی کلی نگر به این مفهوم در جهان بیاندیشیم، باید بگوییم که معماری منظر ابزاری است که ارتباط میان انسان و طبیعت را اصلاح می‌کند. در واقع هدف اصلی در این رشته این است که بتوان با کمک دانش، سلیقه و مهارت طبیعت و محیط اطراف را به گونه ای تغییر داد که موجب رضایت و آسایش بیشتر انسان شود. 

با کمک معماری منظر می‌توان کیفیت بهتری را در بخش‌های مختلف زندگی احساس کرد. به عنوان مثال این رشته در حوزه‌های باغبانی، بوم شناسی، برنامه ریزی و طراحی و.... کاربرد دارد. 

به طور کلی میتوان  برای پیش روی بهتر در این حوزه‌ها، ضمن استفاده از تجربیات  و دانش‌های قدیمی از نکات کاربردی و اصولی معماری منظر کمک گرفت  و شرایط را به ایده ال‌ترین حالت ممکن نزدیک کرد.  زیرا معماری منظر به انسان‌ها کمک می‌کند تا برنامه‌های خود را با در نظر گرفتن ارزش‌های فرهنگی و حفاظت از منابع طبیعی پیش ببرند. 

بدون شک می‌توان بامدیریتی درست و با در نظر گرفتن تمامی پتانسیل‌های موجود، محیط شهری را به فضای ایده آل‌تری تبدیل کرد. به کمک معماری منظر می‌توان به پیاده روها، خیابان‌ها و میادین بدون جلوه، رنگ  و رخی تازه بخشید. در واقع جان بخشیدن به فضاهای مرده و  بی کیفیت شهری یکی از اساسی‌ترین کاربردهای معماری منظر است. 

نکات قابل توجه در معماری منظر

باید این را بدانید که در معماری منظر رفاه و سلامت انسان‌ها در گرو سلامت محیط است. به همین دلیل باید به دنبال راهکارهای اساسی برای مراقبت از رفاه انسان و بقای طبیعت بود.

 افرادی که قصد دارند در حوزه معماری منظر فعالیت کنند، باید به موارد بسیار زیادی توجه داشته باشند. توجه به پایداری محیطی، پرداختن به زمین و استفاده از جلوه‌های طبیعی و عناصری مثل خاک، آب و... از مهم‌ترین اقدامات اولیه یک معمار منظر به حساب می‌آید. 

لازم به ذکر است که در معماری منظر باید تمامی فرآیندهای کاری با در نظر گرفتن زیبایی‌های بوم شناختی منطقه باشد.  پیاده سازی در معماری منظر باید به گونه ای باشد که تلفیق درست و مورد تحسینی در میان عناصر طبیعی و مصنوعی به وجود آید. 

به طور کلی نمی‌توان یک چارچوب دقیق و مشخصی را برای معماری منظر در نظر گرفت. زیرا این چارچوب با توجه به وضعیت بومی هر منطقه، منابع طبیعی در دسترس، باورهای یک جامعه، ارزش‌های فرهنگی و دانش و مهارت متخصص این حوزه  متغیر خواهد بود. 

اقدامات ضروری در معماری منظر

• توجه داشتن به پارامترهای مکانی و  تحلیل مکانی
• بررسی دقیق نیازمندی‌های افراد
• بررسی فضا و انجام طراحی‌های خلاقانه به گونه ای که کیفیت فضا به میزان قابل توجه ارتقا پیدا کند.

اهمیت خلاقیت در معماری منظر

متاسفانه گاهی از اوقات طراحی‌ها با استفاده از متدها و شیوه‌های گذشته انجام می‌شود. در واقع تکیه کردن بر بدیهیات و راهکارهای ساده موجب می‌شود تا طراحی‌های صورت گرفته در معماری منظر بسیار ساده و پیش پا افتاده شود. 

به همین دلیل باید سعی کرد که با توجه به خلاقیت، ایده‌های نوظهوری را به مرحله اجرا رساند. داشتن اعتماد به نفس کافی، بررسی دقیق پروژه، تغییر دادن طرح با توجه به پتانسیل‌های موجود، بهبود بخشیدن به تفکر خلاق و... از اقدامات مهم برای رسیدن به طراحی‌های خلاقانه است. 

حوزه‌های کاری در معماری منظر

همان طور که پیشتر اشاره شد با کمک معماری منظر می‌توان به منابع طبیعی و مصنوعی محیط پیرامون خود نگاه ویژه‌تری داشت. 

به عنوان مثال می‌توان با استفاده از معماری منظر، پاسیو، پیاده رو، نرده‌ها، دروازه‌های شهر، آلاچیق و... را به شکل تازه و منحصر به فردی تبدیل کرد. 

در صورتی که از معماری منظر برای مدیریت منابع طبیعی استفاده شود، می‌توان ترکیبات و تزیینات ویژه ای را بر روی گیاهان پیاده سازی کرد. خوشبختانه این روزها استفاده از معماری منظر در فضاسازی پارک و باغ‌های شهری بیشتر از گذشته شده است. 

آشنایی با فرم‌های گیاهی در معماری منظر

در معماری منظر از فرم‌های مختلفی برای فضاسازی استفاده می‌شود. در واقع هر یک از این فرم‌ها متناسب با فضاهای مختلف هستند که در ادامه در مورد رایج‌ترین و کاربردی‌ترین فرم‌ها توضیح می‌دهیم:

فرم مخروطی: 

در معماری منظر هر زمانی که تصمیم بر طراحی یک نقطه کانونی باشد، از گیاهانی با فرم‌های مخروطی استفاده می‌شود.  این فرم بر جهت عمودی اشاره دارد و به دلیل ظاهر فریبنده و زیبایش  مورد توجه قرار می‌گیرد. 

فرم ستونی: 

این گیاهان از لحاظ ظاهر به فرم‌های مخروطی شباهت دارند. البته این گیاهان ستونی، نوک مدوری دارند و در معماری منظر در فضاهای آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

فرم مدور: 

در معماری منظر گیاهان مدور بیشترین استفاده را در مدارس دارند. 

فرم چتری: 

گیاهانی با فرم چتری بر جهت افقی اشاره دارند و کاربرد آنها با توجه به  میزان ارتفاعشان از زمین متفاوت خواهد بود. به طور کلی در معماری منظر از این فرم در زمین‌های هموار استفاده می‌شود. 

فرم هرمی: 

هرگاه که در معماری منظر نیاز به نشان دادن استحکام و دوام در محیط باشد از گیاهانی با فرم‌های هرمی استفاده می‌شود. این گیاهان که شبیه به کله قند هستند در محیط‌های رسمی مورد استفاده قرار می‌گیرند.